Olioa, zaporez beteriko urrea
Olio mota ugari daude, gordinik zein kozinatzeko ukitu berezia emateko
Olioari urre likidoa deitzen badiote zerbaitegatik da. Prezioaz haratago, zapore berezia eransten diote baita plater eta errezeta errazenei ere. Antzinatik erabiltzen den osagaia da olioa, baina beti ez dena modu egokienean erabiltzen, badirelako berotzea onartzen dutenak baina baita ere hotzean kontsumitzea gomendatzen direnak.
Milaka urte dira gizakiok olioa erabiltzen hasi ginenetik. Olibondoak 6.000 urte baino gehiago dira lantzen hasi zirenetik, eta bere fruituetatik lortzen zen zukua jateko ezik, lanparetarako erregaia ere bazen. Hori Mediterraneo inguruan gertatzen zen, baina munduko beste herrialdetan, tokiko haziekin egindako olioak sortu ziren, besteak beste sesamo-olioa Egipton edo soja- eta palma-olioak Asian.
Gaur egun nahi adina olio mota ezberdin aurki daitezke dendatan, prezio askotarikoak ere. Bere ospearen pareko kalitatea duena oliba-olioa da, gordinik jateko zein frijitzeko erabili baitaiteke. Hala ere, birjina estra motakoek berotzeko tenperatua beste batzuek baino baxuagoa dute, eta horrek sukaldatzeko baino, gordinik entsalada, haragi edo arrainak laguntzeko erabiltzeko gomendatzen du. Oliba olio birjinak edo normalak berotze tenperatura altuagoa dauka eta, hortaz, hori da frijitzeko erabiltzeko gomendatzen dutena adituek.
Gure inguruan bigarren olio erabiliena ekilore haziena da. E bitaminak ditu eta askotan frijitzeko zein tenperatura altuetan sukaldatzeko erabiltzen da, ke-puntu altua duelako, oliba olio birjinarena baino pixka bat baxuagoa.
Gaur egun zabalduak daude baita ere soja-, palma- edota koko-olioen erabilera. Koko-olioa berezia da, giro-tenperaturan solidoa delako eta erabiltzeko berotu egin behar delako. Horregatik, ez da gomendatzen entsaladetan edota hotzean prestatzen diren errezetatan erabiltzea.
Palma-olioa, berriz, bereziki elikagai prozesatuak prestatzeko erabiltzen da, batez ere gozoak eta antzeko produktuak. Azken urteetan ospe txarra hartu du grasa saturatuen jatorri delako.
Denda espezializatuetan beste hainbeste olio ere aurkitu daitezke. Besteak beste, sesamo haziekin egindakoa, artoarekin, kanolarekin, intxaurrekin, mahatsen zein kalabaza haziekin egindakoak. Gehienbat platerei bukaerako zapore berezia emateko erabiltzen dira, askok berotze puntu baxua baitute.
Toki batzuetan olio-begetalak izenekoak ere aurkitu daitezke. Aurreko olioen nahasketatik lortutako olioak izaten dira, nahiko kalitate baxukoak, eta ahal dela ez erabiltzea gomendatzen da.
Harpidetu zaitez Txantxangorriko papereko alera, edizio digitaleko errepotaje guztiekin gehi errezetak, eskulanak, gure colaboratzaileen artikuluak eta gehiago! Egin klik hemen.
|
Jarrai gaitzazu sare sozialetan: (X, Facebook eta Instagram) gure edukiez gozatzeko. Gainera, proposamen edo iradokizunen bat helarazi nahi badiguzu, txantxangorri@txantxangorri.info helbidera idatz diezagukezu. |
